HOLLANDA'DAKİ ŞİRKET TÜRK MÜHENDİSLERİN PEŞİNDE

Öncelikle nedir bu ASML? Ne iş yapıyorlar?

Asml, discovery belgeselinde gördükten sonra nutkumun tutulmasına neden olan hollandalı bir şirket.

Resmen dünya yarı iletken endüstrisinin bel kemiği. ürettikleri yonga litografi makinelerinin tanesi 50 milyon dolar. Küresel pazarda %60 paya sahip.Rakipleri canon ve nikon.

Gelişmiş ultraviyole yani euv litografi makinelerinin ise tek üreticisiymiş. 2016 yılında bu makineden tanesi 110 milyon dolar olmak üzere toplam 4 adet satmışlar. şirketin altta bahsettiğim 4 büyük müşterisi, asml'nin euv makinesini geliştirebilmesi için milyarlarca dolar ödenek sağlamışlar.

Çünkü euv teknolojisi ile 7 nanometre yonga üretimi mümkün hale geliyormuş.

Satılan bu dev makineler dünya üzerindeki en komplike ve gelişmiş teknolojiler.

Nano boyutlarda kusursuz üretim için yaptıkları ar-ge ve testler oldukça ayrıntılı. zaman içinde kendi şirket kültürlerini ve bilgi sermayesini başarıyla oluşturmuşlar. Kendileriyle yarışıyorlar.

Bu şirket know-how denilen şeyin resmen kelime anlamı. silikonu düzgün kesmek için kendi yöntemlerini falan geliştirmişler, suyun içinde falan kesiyorlardı belgeselden hatırladığım kadarıyla.

Şirketin yıllık 2.1 milyar euro net karı var.Piyasa değeri 87 milyar dolar. koskoca nxp semiconductors'un 2 katından fazla piyasa değeri var. Yıllık ar-ge harcaması 1.2 milyar euro.

İntel 2012 yılında 4.1 milyar dolar ödeyerek asml'nin %15 hissesini satın alarak çok akıllı bir yatırım yapmış. demek ki o dönem piyasa değeri 30 milyar civarındaymış. daha sonra bu hisselerin yarısını 3 milyar dolara satmış ve payını %7.5'e çekmiş. diğer 3 şirkette yatırım yapmışlar. şirkette tsmc'nin %5 , samsung'un %3 hissesi var.

En önemli 4 müşterisi aynı zamanda yarıiletken'in 4 devi olan intel, samsung, tsmc ve globalfoundries.

Türk mühendisler neden burayı tercih ediyor? Ya da diğer bir deyişle ASML, neden Türk mühendislere yönelmiş durumda?

Son yıllarda yarı-iletken üretimi tüm dünyada büyük sıçrama yaptı. Evinizdeki tartı bile iot'la telefona bağlanıp sizin kilo değişiminizi kontrol ediyor. Daha çok, daha çok mikroçip üretmek gerekiyor. Bu adamların yaptıkları makineler de bu işe yarıyor işte. Ve daha çok mikroçip demek daha hızlı makineler demek, daha stabil performans demek... Bu daha daha fazla mühendis işe alınması demek.

Türkiye avrupa'nın yanıbaşında... adamlar homesick olup da işi tamamen bırakması çinli, hintli, japon, vs gibi bir adama göre daha az olası. çünkü 3 saatlik bir uçak yolculuğu ile memleketine dönebiliyor.

Hollanda'da yaşayan büyük bir Türk popülasyonu zaten var. Dolayısıyla bu adamların uyum sorunu çekme ihtimali az önce saydığım mühendislere göre daha zayıf.

Hollanda, inanmazsınız ama, Türklere vize ve oturma izni konusunda diğer ülke vatandaşlarına göre daha fazla kolaylık sağlıyor.

Kendinizi işe aldırdığı adam başına bonus kazanan bir hr çalışanı olarak düşünün şimdi asml'de... Siz de harıl harıl Türk mühendis avına çıkmaz mısınız? Türkiye'de gerçekten mühendislik yapan kuruluşlar da belli: aselsan, tai, roketsan, vs. anahtar kelimeleriniz hazır. Gerisi bu kişilerle iletişime geçip istekli / uygun olup olmadıklarını öğrenmek.

"asml'in türk mühendislerini işe alması normal değil" demek Türk mühendislerin potansiyelini küçümsemektir en başta. Sorunun aslı, en iyi mühendislerini elinde tutamayan Türkiye'den kaynaklanmaktadır.

Türkiye, altın madeni bu adamlar için. avrupa'nın dibinde, iyi okullarından mezun olmuş mühendisleri gayet yeterli teknik alt yapıya sahip ve hali hazırda verecekleri paranın yarısına bile "tamam" demeye hazırlar.

EKŞİSÖZLÜK